Een filmproductie is een hedendaagse wijze om een verhaal vertellen te.
Of dit in de fictie of in de non-fictie sfeer is speelt geen rol.
Een aaneenschakeling van beelden is echter niet voldoende om een boodschap te brengen. Beeld heeft ook geluid nodig, functioneel geluid.
We onderscheiden volgende typen geluiden:
Dialoog
Live geluiden
Muziek
Stilte
Dialoog
Dialoog wordt gebruikt om de beelden te verduidelijken .
We kennen On-scheen en Off-schreen dialoog.
Welke we ook gebruiken, het is belangrijk te weten dat elk woord betekenisvol moet zijn en toegevoegde waarde aan de beelden moet geven. Overbodige of niet-zinvolle tekst moet gemeden worden. Maak er geen ‘ praatjes bij plaatjes’ van.
Maak de tekst ook niet nodeloos ingewikkeld.
Een overdaad aan jaartallen, afstanden, hoogten, diepten, namen van dieren en planten: ze worden vergeten door het publiek en verminderen de aandacht voor uw film. ( Uitzonderingen bestaan in educatieve producties voor een gespecialiseerd publiek.)
De keuze van woorden is extra moeilijk omdat we geen geschreven tekst maken maar een gesproken tekst schrijven.
In een fictie film wordt op een natuurlijke wijze een gesproken taal gebruikt bij het schrijven van de dialogen. Anders klinkt het niet als ze uitgesproken worden.
In een non-fictie film is het schijven van commentaar bij een reisverslag, een documentaire of een reportage een uiterst moeilijke activiteit, omdat er informatie wordt meegegeven, die meestal schriftelijk gevonden wordt. Copy – Paste mag niet toegepast worden zonder de geschreven tekst te vertalen naar een gesproken tekst.
Dialoog moet duidelijk worden gesproken. Zelfs bij gebruik van dialect is het belangrijk dat het dialect correct wordt uitgesproken. Kies altijd een geoefende (eventueel een professionele) stem. Dit geeft een toegevoegde waarde aan uw productie.
Live geluiden
Live geluid maakt een film realistisch. Het betreffen geluiden die we normaal kunnen horen als we de beelden zien. ( een voorbijrijden auto, een knetterend haardvuur, vogels en wind in een bos, geluid in een restaurant enz)
Deze geluiden weglaten kan enkel als er een speciale bedoeling achter zit. ( accentueren van een gesproken boodschap; creëren van spanning, enz)
Live geluiden moeten niet persé live opgenomen zijn tijdens de opnames. Ze zijn ook te vinden in geluidsbanken waar er alle soorten ‘live’ geluiden worden aangeboden. ( Ik verwijs naar Freesound.org als voorbeeld)
Muziek
Muziek maakt een scène spannend, sentimenteel, komisch of majestueus.
Muziek is belangrijk, maar het hebben van de juiste muziek is nog belangrijker.
Geen deprimerende soundtrack in een bruiloftsreportage , geen vrolijke muziek in een begrafenisreportage ( Bij Fictie film kan dit wel als er bepaalde sfeer mee gecreëerd wordt)
Het maakt kijkers warm of bang, bezorgd of vreugdevol.
Het kan het verschil maken tussen een reactie die passief of gepassioneerd is.
Muziek heeft ook de kracht om de perceptie van de kijker voor de beelden te beïnvloeden; geloofwaardigheid, benaderbaarheid, sympathie toevoegen of sympathie ondermijnen.
Muziek heeft het de mogelijkheid, misschien wel meer dan enig ander aspect van een filmproductie, om de toon te zetten voor alles wat je maakt.
Muziek kan gekocht worden, kan zelf gecomponeerd worden, er kan beroep gedaan worden op creative commons licenties, maar wordt veelal uit muzieklibraries gehaald.
VAC biedt hiervoor FreePlay Music aan.
Muziekstukken moeten niet integraal gebruikt worden. Soms zijn slechts enkel noten of akkoorden voldoende om een gevoel, of een sfeer te accentueren.
Te veel muziek mag zeker niet. Hier geldt als regel dat muziek functioneel moet gebruik worden.
Verdrink uw beelden niet onder een saus van muziek, want dan gaat de kracht van de beelden verloren.
Stilte
Stilte kan gebruikt worden om de kracht van de beelden in sommige passages van uw film te accentueren.
Onder stilte wordt aanzien het volledig afwezig zijn van elk geluid; geen muziek, geen live geluid en geen dialoog.
Het is een sterk accentueringsmiddel en moet met de nodige omzichtigheid gebruikt worden. Vooral de scene ervoor en erna moet de kracht van de stille scene inleiden en afsluiten.
Als filmmaker moet je geen angst hebben om stilte te gebruiken, maar het is uiterst selectief te gebruiken.
Technisch
Bovenstaande punten zijn belangrijk voor het maken van een goede geluidsband. Maar technisch komt er nog veel meer bij kijken.
Vooral het geluidsvolume speelt een belangrijke rol.
Dialoog moet, als het off-screen gebruikt wordt, overal hetzelfde niveau hebben.
In een on-screen setting moet het geluidsniveau van de dialogen wel overals hetzelfde zijn, maar moet rekening gehouden worden met de verschillende ruimtes waar de scene gefilmd wordt. Buiten, in een living, in een kerk, of elders; het zelfde geluid klinkt telkens verschillend.
Hetzelfde met live geluid. Hier is het geluidsniveau verschillend afhankelijk van wat er op de beelden gezien wordt.
Muziek komt er nog eens bovenop en moet ook qua volume aangepast zijn aan de andere geluidsbronnen.
In de eindmixage mogen de verschillende geluidsbronnen elkaar niet storen en moet het geluid dat dominerend bedoeld is de bovenhand halen.
Het is aan de filmmaker dit te bepalen
Samenvattend
Er kan gesteld worden dat geluid in de film de sfeer bepaald.
De beste beelden zijn nodig, maar een goede geluidsband maakt van uw prachtig gemonteerde beelden een schitterend verhaal.
Daarom moeten we niet alleen een filmproductie maken dat het publiek met ogen kan zien, maar ook met de oren kan horen om aldus van de sfeer van het verhaal te kunnen genieten.
Voor mij is een mooi voorbeeld van een efficiënt gebruik van geluid te vinden in de film van Werner Van den Bulck van 2019 Kijk eens in de koelkast .
Marc Huygelen
voorzitter VAC
